Almanca Türkçe Sözlük Forum

''manda yuva yapmış söğüt dalına"

Türkçe anlamı nedir?

"Manda yuva yapmış söğüt dalına, aman aman/ yavrusunu sinek kapmış gördün mü?/ Amanin yandım/Amanin amanin amanin yandım/Tiridine tiridine tiridine bandım/Bedava mı sandın para verdim aldım/Of-of/ Sabahleyin erken çifte giderken aman aman/ Öküzüm torbadan düştü gördün mü?/Amanin yandım/Of-of/Sabah ezanını okurken-aman aman/Müezzin minareden uçtu gördün mü?/Amanin yandım"

MANDA SÖGÜT DALINA NASIL YUVA YAPTI?
Bazı kişiler tarafından saçma bulunan ’manda yuva yapmış söğüt dalına’ sözlerinde anlatılmak istenen ise şöyle ifade ediliyor:
"Tosya bilindiği gibi pirinci ile ünlüdür. Çeltik tarlalarının sürülmesinde kullanılan manda yazın sıcağında göletlere yatarak az kıllı olan derisini hem serinletmek hem sineklerden korumak amacıyla çamura bular. Bunun için de göletlerin ve çeltik tarlalarının kenarlarında bulunan ve dalları da suyun içine kadar uzanan salkım söğütlerin dalları üzerine, gölgesine yatar. İşte mandanın söğüt dalına yuva yapması budur."

Hakkında değişik rivayetler vardır. Birisinde bir sohbet esnasında iki aşık asında yarışma seklinde sözler meydana çıkmıştır, ikinci rivayet ise şudur: "Eskiden Tosya halkı ticaret maksadı ile sürekli olarak saz dağını aşarak Çankırı tarafında "Öteyüz" denilen yöreye giderlermiş. Ekonomik ilişkilerinin yanında bu bölge ile sosyal ilişkilerde de gelişme görülür. Bu yüzden oyunda Karadeniz Bölgesinden ziyade İç Anadolu Bölgesi'nin etkisi görülür." Rivayetimiz şöyle: "Aşığın biri Öteyüz'e giderken Fazlı isminde bir çobanla karşılaşır. Çoban orada sığır otlatmaktadır. Aşığı elinde saz ile görmüştür. Kendisi de yalnızlıktan canı sıkılmıştır. Aşığı yanına çağırır, kendisine bir şeyler çalmasını ister. Aşık pekala der, fakat aklına çalacak bir şey gelmez. Tam o esnada aşık vatandaşın birisinin öküzleri ile beraber çift sürmeye gittiğini görür."

Bundan esinlenerek:

Sabahleyin erken çifte giderken,
Öküzüm torbadan düşmüş gördün mü?
Amanın Fazlım.

Daha sonra sığırların içerisindeki mandaya gözü takılır.

Manda yuva yapmış söğüt dalına,
Yavrusunu sinek kapmış gördün mü?
Amanın Fazlım.

Dönüşte bir sohbet esnasında bu durumu dile getirir. Halk arasında hikaye şeklinde söylenir. Musiki Cemiyetinin kurulmasından sonra Hakkı Berber bu sözleri toplayarak bir araya getirir İsmail Okur (Nayıpoğlu)’da tiridine bandım nakaratını ekleyerek bestesini yapar. Mustafa Başefe (Akçak) ve arkadaşları da bunu oyuna dönüştürerek folklorumuza kazandırırlar. O günden bu güne çalınır, söylenir, oynanır.

anlayan varsa, çeviri olabilecektir

:S

Kantürk, açıklamaların çok yerinde olmuş. Kastamonu yöresine ait bu türkünün sözleri tuhaf, absürd bir izlenim uyandırmaktadır. Halk arasında ilim irfan görmemiş, terbiye almamış, şahsına munasır dallamalara, magandalara (argo ifadeleri mazur görün!) imza atmış kişiler için severek kullanılır. Sevgili üstad, Kantürk, bu durumda ''Frechling'' yada ''Klotz'' nitelemeleri uygun düşer mi?

İzmir'den sevgi ve saygılarımla,
Kürşat Serttürk

Merhaba Kürşat, Merhaba Kantürk,

Belki „Elefant im Porzellanladen“ ya da Trampel, Holzklotz uygun olabilir.

Selamlar,
Eva

çeviri bütün türkü mü
yoksa sadece deyim çevirisi bir şahıs hakkında mı kullanılacak?

senin yazdıklarına göre eva'nın tüm önerileri uymakta

Evet Kantürk, Eva'nın önerdiği Almanca karşılıklar benim için yeterli. Ben sadece sözkonusu cümlenin karşılığını merak etmiştim. Gerçekten çok yardımcı oldunuz. Sana ve Eva'ya çok teşekkür ediyor, İzmir'den kucak dolusu selamlar gönderiyorum.
Kürşat Serttürk

Rica ederim.

Liebe eva,

maduwattas benötigt eine vergleichbare Redewendung

wie

Was der Bauer nicht kennt, das frisst er nicht

"manda" ist hier, wie dein Vorschlag war, ein Holzklotz, ein Vieh, ein Blödmann, ein Büffel od. ähnl.

hat etwas unmögliches hervorgebracht

Dieser Büffel hat sein Haus auf dem Weidenbaum ???

Was gibt es denn für ein Ausdruck/eine Redewendung in Deutschland?

Kantürk schrieb:

Ich fürchte, da gibt es auf Deutsch nichts wirklich Entsprechendes.
Aber wie wäre es mit:

Der Elefant trampelt durch den Laden und zerschlägt kein Porzellan.

Zu Elefant, Klotz usw. ist mir nichts eingefallen, aber wie wäre es mit

"Der dümmste Bauer erntet (oft )die dicksten Kartoffeln"

(Ein Blödmann hat etwas Unmögliches geschafft,....der dumme Bauer, der nichts von Landwirtschaft versteht, hat die größte Ernte)

(tu)

Die dümmsten Bauern haben die dicksten Kartoffeln

Der dümmste Bauer erntet die dicksten Kartoffeln

"Meine Damen und Herren! Sie alle kennen das Sprichwort: 'Der Umfang der subterritorialen Knollengewächse steht in reziprokem Verhältnis zum Intellekt des Agrarökonoms.' Oder auf gut Deutsch: Der dümmste Bauer erntet die dicksten Kartoffeln. Wenn damit jedoch suggeriert werden soll, Erfolg sei allein eine Frage des Glücks, dann irrt das Sprichwort"

Ach, und übrigens...

Die Bağlama ist Instrument des Jahres 2013

http://www.landesmusikrat-berlin.de/fileadmin/startseite/LMR_Berlin_PM_Baglama_30012013.pdf

Soru:
Bir türküde de geçen ''manda yuva yapmış söğüt dalına' deyimini Almancaya kelime kelime çevirirsek bir Alman anlayabilir mi, yada uygun düşen Almanca bir tabir biliyor musunuz?

Cevap:
Bir Alman, yarım şişe rakı içtikten sonra "ne olacak bu memleketin hali diye ağlamaya başlamış"

Alman'a bir büyük içirirsen, bu Türküyü ne şekilde tercüme dersen et anlar, rüyasında da aşağıdaki linkte dinleyeceğiniz pop versiyonu eşliğinde tavşanlarla dans eder.

Aşağıdan gelir Türkmen koyunu
Selviye benzettim yarin boyunu

Manda yuva yapmış söğüt dalına - aman aman
Yavrusunu sinek kapmış gördün mü

Amanin yandım
Amanin amanin amanin yandım
Tiridine tiridine tiridine bandım
Bedavamı sandın para vedim aldım

Sabahlayin erken çifte giderken - aman aman
Öküzüm torbadan düştü gördün mü
Amanin yandım
Amanin amanin amanin yandım
Tiridine tiridine tiridine bandım
Bedavamı sandın para vedim aldım

Sabah ezanını okurken - aman aman
Müezzin minareden uçtu gördünmü
Amanin yandım
Amanin amanin amanin yandım
Tiridine tiridine tiridine bandım
Bedavamı sandın para vedim aldım

Hikayesi de böyleymiş:

'Türküler eleştirilmek istendiğinde, sözleri anlamsız bulunduğunda genellikle örnek olarak "Manda Yuva Yapmış Söğüt Dalına" adlı türkü gösterilir. Oysa türkünün baştan sona doğruları anlatan, ilk bakışta anlamsız gibi görünse de ozanın ince zekâsıyla hiciv sanatının çok güzel örneğinin sunulduğu bir eser olduğu görülecektir.
Eğer ki türkünün ne amaçla yapıldığı ve neyi anlattığı bilinmiş olsa eleştirenler herhalde başlarını öne eğerdi diyerek sözlerine devam eden İstanbul Teknik Üniversitesi Türk Musikisi Devlet Konservatuarı Sanatçı Öğretim Görevlisi İrfan Kurt. Halk kültüründe hiciv ve Manda Yuva Yapmış Söğüt Dalına gerçeği' adlı makalesinde bu türkünün anlamını irdeledi. Türkünün Kastamonu'nun Tosya ilçesinden derlendiğinin hatırlatıldığı makalede, türküde anlatılmak istenenin ne olduğunun anlaşılabilmesi için, hem türkünün çıkış nedeninin hem de yöresel özelliklerin bilinmesi gerektiği vurgulanıyor.
"Kuru ekmeğe tepki" makalesinde, türkünün hikâyesi şöyle anlatılıyor:
Dönemin beyi tarafından halk ozanlarının yönetim aleyhine söz söylemeleri yasaklanmıştır. Bu yasağın yanı sıra saz çalıp türkü söyleyen ozana bir eğlencede kendilerine türkü çalması emrivakisi yapılmış, bir kenara da kuru ekmeklerden oluşan yemek konmuştur. Bu ortamda bu türkünün çıktığı söylenmektedir. Ozan da kendisine yapılan bu haksızlığı onlarla dalga geçerek dile getirmiştir.
"Manda söğüt dalına nasıl yuva yaptı?"
Bazı kişiler tarafından saçma bulunan 'manda yuva yapmış söğüt dalına' sözlerinde anlatılmak istenen ise şöyle ifade ediliyor: 'Tosya bilindiği gibi pirinci ile ünlüdür. Çeltik tarlalarının sürülmesinde kullanılan manda, yazın sıcağında göletlere yatarak az kıllı olan derisini hem serinletmek hem sineklerden korumak amacıyla çamura bular.Bunun için de göletlerin ve çeltik tarlalarının kenarlarında bulunan ve dalları da suyun içine kadar uzanan salkım söğütlerin dalları üzerine, gölgesine yatar. İşte mandanın söğüt dalına yuva yapması budur."
'Yavrusunu sinek kapması' ifadesinin de. yavrunun sinek tarafından ısırılması anlamı taşıdığının belirtildiği makalede, çünkü yörede 'kapmak' sözünün ısırmak anlamında kullanıldığı, bir tür sineğin hayvanların kuyruk altlarına girip ısırmasının hayvanı delirten ve oradan oraya sıçratan bir olay olduğu belirtiliyor. Türküdeki sözler ve anlatılmak istenenler, ardından "gördün mü?" sözcüğü ile türküye devam edip akıl almaz olayların olduğunu vurgulayıp alay etmek amacı taşıdığının kaydedildiği makalede, türkünün anlamı hakkında şu bilgiler veriliyor.
İkinci kıtadaki 'Öküzün torbadan düşmesi' ise öküzlerin hem yemlenmesi, ekine zarar vermemesi, hem de zaman kazanmak için boyunlarına takılan yem torbasının öküzün boynundan çıkması ve öküzün yemeden içmeden kesilmesi anlamını taşır.
Üçüncü kıtadaki "müezzinin minareden uçması" da erenlere karışması, ermesi anlamındadır.
Bağlantı (yani amanin yandım...) bölümünde de tirit yemeğini emeği karşılığı hak ettiğini anlatıyor. Türkü baştan sona doğruları anlatıyor. Fakat ilk bakışta anlamsız gibi görünse de ozanın ince zekâsıyla hiciv sanatının çok güzel örneğinin sunulduğu bir eser olduğu ortada."

Moral der Geschichte: Die meisten Redewendungen sind im Grunde nichts anderes als feste Verbindung von Wörtern. Sie haben zusammen eine bestimmte, meist bildliche Bedeutung und sind kaum übersetzbar, wenn man die dazugehörende (Entstehungs-)Geschichte nicht kennt.

Haydi iyi eğlenceler:

TÜRKÜ

BU DA PASKALYA ŞEREFİNE POP VERSİYONU

Not:
Ankara'lılar da bu türküye cevap olarak "Minareden at beni, in aşağı tut beni" türküsünü çıkarmışlardır ki, o türkünün de Türkçe bilmeyenlerin kavraması zor sözleri vardır.