Almanca Türkçe Sözlük Forum

Merhaba,
Ben Almanya da değilim. Sizler bu konuda benden daha çok bilgiye sahipsinizdir. Amasya Milli Eğitim Müdürlüğü adına, yurtdışından gelen diploma denkliklerini yapıyor ve konuyla ilgili bakanlığın seminerlerine katılıyorum. Bu konuda elimde oldukça fazla doküman var. Onlardan bir bölümü aşağıdadır. Kolay gelsin.

ALMAN EĞİTİM SİSTEM
Almanya, federal yapıya sahip bir Cumhuriyettir. Ülkede eğitim sistemi eyaletlere göre farklılıklar göstermektedir. Almanya’ da okula devam mecburiyeti 6 yaşını doldurmuş çocuklar için başlar ve 18 yaşına kadar sürer. Bu süre on iki yıldır. Dokuz yılı tam zamanlı okul geriye kalan üç yıl ise hem okul hem de mesleki eğitimdir.
İlköğretim

Almanya’ da ilköğretim 4 yıldır. Ancak, Berlin ve Brandenburg eyaletlerinde 6 yıldır. Grundschule, Eingangsstufe ve Schulkindergartenlerden oluşur.
Grundschule: Grundschulelerin öğrenim süresi genel olarak 4 yıl, bazı eyaletlerde ise 6 yıldır. Grundschule’ yi bitiren öğrenciler, yeteneklerine göre Hauptschule, Realschule ve Gymnasium’ a gönderilirler.
Schulkindergarten: Okul çağında olup, ancak okul için gerekli bilgi ve beceriye sahip olmayan çocukların alındığı sınıflardır.
İlköğretimden Ortaöğretime Geçiş
İlköğretimden ortaöğretime geçiş eyaletler arasında farklı şekilde düzenlenmiştir. Ortaöğretim I. Kademesinde yer alan okul türlerine geçişler ilköğretim 4. sınıfın sonunda, yönlendirme basamağı olan 5.ve 6. sınıflarda ya da 6. sınıfın sonunda yapılır. Öğrenciler, yetenek, ilgi, ve başarılarına göre öğrenimlerine Hauptschule, Realschule, Gesamtschule veya Gymnasium’ dan başlamak suretiyle 15 yaşını dolduruncaya kadar öğrenimlerine devam etmek zorundadırlar. Bu okullar arasında, öğrencilerin başarı durumlarına göre yatay geçişler yapılabilmektedir.
Ortaöğretim I. Kademesi
Eğitim süresi 4 yıl olan İlköğretim okullarından (Berlin ve Brandenburg eyaletinde ilköğretimin öğrenim süresi 6 yıldır) sonra, ortaöğretim I kademesinde aşağıda belirtilen okul türleri yer almaktadır. Bunlar;
• Hauptschule, Realschule, Gymnasium, Gesamtschule, Förderschule
Ancak, 1991-1992 eğitim-öğretim yılından itibaren bazı eyaletlerde adları değişen Hauptschule ve Realschulerde verilen derslerin bir çatı altında toplandığı yeni okullar açılmıştır. Bu okullar şunlardır;
• Orientierungsstufe, Mittelschule (Sachsen), Sekundarschule (Sachsen- Anhalt), Integrierte Haupt- und Realschule, Verbundene Haupt- und Realschule (Mecklenburg- Vorpommern), Regionale Schule (Thüringen) okulların öğrenim süresi 5 yıldır (5-10 sınıflar).
Orientierungsstufe – Förderstufe (Yönlendirme Basamağı): Orientierungsstufe - Förderstufe (Yönlendirme basamağı): 5. ve 6. sınıfları kapsamaktadır.
Hauptschule: Hauptschulelerin öğrenim süresi 5. - 9. sınıflar; Kuzey Ren- Westfalye eyaletinde 5-10 sınıflar; İlköğretimin 6 yıl olduğu ya da schulartabhängige Orientierungsstufe (yönlendirme basamağı) olan eyaletlerde Berlin, Hessen, Niedersachsen, Bremen 7.-10. sınıfları kapsamaktadır.
Realschule: Realschuleler, öğrencilerine Hauptschule ile Gymnasium arasında genel eğitimi (genel kültür) ile birlikte mesleğe hazırlık eğitimi de vermektedirler. Realschulelerin normal formları 5. - 10. sınıflar; İlköğretimin 6 yıl olduğu ya da schulartabhängige Orientierungsstufe (yönlendirme basamağı) olan eyaletlerde 7.-10. sınıfları kapsamaktadır. Realschule diploması olan öğrenciler, öğrenimlerine mesleki eğitim, Fachoberschulelerde ya da başarılı olanlar Gymnasium üst basamağına geçiş yaparak devam ederler.
Gymnasium: Gymnasiumlar ortaöğretim I. ve II. kademesini içeren tek okul türüdür. Öğrenim süresi 9 ya da 7 yıl olan Gymnasiumlar 5.- 12; 5- 13. sınıfları kapsar. Bunlardan 5.-10. sınıfları ortaöğretim I. kademesine (Gymnasium alt basamağı), 11.-12; 11.-13. sınıfları ortaöğretim II. kaedemesine (Gymnasium üst basamağı) dahildir. 11. sınıfa geçiş aynı zamanda ortaöğretim I kademeyi bitirme diplomasıyla (Realschulabschluss) eş değer tutulmaktadır.. Ayrıca, Gymnasium 10. sınıfta sınıf geçmeyi etki eden derslerden en az 4 ( geçer) alınması durumunda ,Gymnasium üst basamağına geçmeye hak kazanılır.
Gesamtschule: Gesamtschuleler (Çok programlı okul); 5.-10; 7.-10. 11.-13 sınıfları kapsar. Bu okullarda ortaöğretim I. ve II. kademesine devam eden öğrenciler öğrenim görmektedir. Bünyesinde farklı eğitim programını uygulayan okul türlerini (Hauptschule, Realschule, Gymnasium) bulundurmaktadır. Dersler, 7.sınıftan itibaren öğrencinin devam ettiği okul türüne göre kurslar şeklinde verilmektedir.
Förderschule (Sonderschule): Gelişimleri normal okullarda desteklenemeyen ve özel eğitim gereksimleri olan öğrencilere genel ve mesleki eğitim veren okullardır.
Ortaöğretim II. Kademesi
Öğrenciler zorunlu eğitimi tamamladıklarında yani 15 yaşına geldiklerinde orta öğretim ikinci bölüme geçerler. Ortaöğretim II. kademesinde, hem genel hem de meslek liseleri yer alır. Bu kademede şu okullar bulunur;
• Gymnasialle Oberstufe (Gymnasium üst basamağı), Berufliche Gymnasium, Berufsfachschule, Berufsoberschule, Fachschule. Bu okulların öğrenim süreleri 10.-12. sınıfları yada 10.-13. sınıfları kapsar.
Gymnasialle Oberstufe (Gymnasium üst basamağı) Gymnasium’ un 10. sınıfına eş değer okullardan mezun olan öğrenciler Gymnasium üst basamağına atlayabilirler. Ayrıca, ortaöğretim I. kademede yer alan diğer okullardan alınan bitirme belgeleri Gymnasium üst basamağına devam etmeyi sağlar. Gymnasium üst basamağın öğrenim süresi 11.-12.; 11.-13 sınıfları kapsamaktadır. Bu basamak Abitur (lise bitirme) sınavı ile tamamlanarak üniversiteye geçiş olgunluk diploması (Allgemeine Hochschulreife) alınır. Gymnasium üst basamağı lise bitirme sınavı ile sona erer. Lise bitirme sınavı ile öğrenci, 13 yıllık bir eğitim döneminden sonra olgunluk diplomasını (Allgemeine Hochschulreife) alır. Bu diploma ona yüksekokulların bütün öğretim dallarına devam edebilme hakkını sağlar.
Meslek Liseleri
Ortaöğretim II. Kademede aşağıda belirtilen meslek liseleri vardır.
• Berufliche Gymnasium, Berufsfachschule, Berufsoberschule, Fachschule
Berufsfachschule: Bu okullara öğretim amaçlarına göre, Hauptschulabschluss alan öğrenciler ile Realschuleabschluss alan öğrenciler alınmaktadır. Öğrenim süreleri, meslek alanlarına göre en az bir yıl en fazla iki yıldır. Berufsfachschuler öğrencileri, hem mesleğe, hem de meslek yüksek okullarına hazırlarlar. Öğrenciler bu okullarda istedikleri bir meslek kolunu seçebilirler ve meslek derslerine ek olarak genel kültür derslerini de alırlar.
Fachoberschule: Fachoberschuleler, meslek yüksek okullarına öğrenci hazırlayan okullardır. 11. ve 12. sınıfları kapsar. Bu okullara, ortaöğretim birinci kademesinde yer alan okulların 10. sınıfı bitirme belgesi alanlar kabul edilmektedirler. Fachoberschuleler mesleki eğitimin yanı sıra genel kültür eğitimi de vermektedirler.
Beruflıche Gymnasium: Bu okulun, öğrenim süresi 5.-12. veya 5.13.sınıfları kapsayıp genel öğrenim yapan Gymnasiumlardan (lise) farkı alt ve üst basamaklarının bulunmamasıdır. Bu okula, ortaöğretim I. kademesinde yer alan okulların 10. sınıfına eş değer sınıflardan mezun olan öğrenciler kabul edilir. Bu liselerden mezun öğrenciler, birden fazla vasıf kazanarak hem olgunluk diploması (Allgemeine Hochschulreife) hem de meslek olgunluk diploması (Fachhochschulreife) alırlar.
Berufsoberschuleler: Berufsoberschuleler, yüksek okullara öğrenci hazırlayan okullardır. 11. ve 12. sınıfları kapsar. Bu okula, ortaöğretim birinci kademesinde yer alan okulların 10. sınıfı bitirme belgesi alanlar ile en az iki eğitim-öğretim yılı mesleki eğitim görmüş olan öğrenciler kabul edilmektedirler. Berufsoberschuleler, mesleki eğitimin yanı sıra genel kültür eğitimi de vermektedirler. Bu liselerin iki yıllık bölümünden mezun olan öğrenciler, mesleki yan dallar olgunluk diploması (Fachgebundeneschulreife) ve ikinci Yabancı Dil dersine ek olarak alınması ile olgunluk diploması (Allgemeine Hochschulreife) alarak yüksek öğrenime devam ederler.
Fachschule: Bu okula, ortaöğretim birinci kademesinde yer alan okulların 10. sınıfı bitirme belgesi alanların kaydı yapılır. Bu okulların öğrenim süresi 1-3 yıldır. Berufsfachschuleler hem genel kültür hem de mesleki eğitim veren okullardır.
Yüksek Öğrenime Geçiş
Yüksekokullarda eğitime başlayabilmek için bir olgunluk diploması (Allgemeinen Hochschulreife), mesleki yan dallar olgunluk diploması ya da meslek olgunluk diploması (Fachhochschulreife) sahip olmak gerekir. Özellikle işletme, iktisat, tıp, mimarlık, biyoloji ve psikoloji gibi alanlara olan ilginin yüksekliğinden, bu alanlara başvururken olgunluk diploması ortalamasının yüksek olması ve merkezi sınava girilip kazanılması gerekiyor.

Hmm das ist "ein weites Feld", wie Goethe sagte... Dennoch würde ich alle drei Schulformen nicht mit "lise" übersetzen, denn auf der Hauptschule fallen ja die letzten drei Jahre - mit denen man im Türkischen "lise" assoziiert - weg

Bin ich froh, dass der Text an die Deutschland lebenden Türken gerichtet ist...die wissen ja glücklicherweise eh schon, um was es dabei geht.

Allen einen schönen Sonntag!

Wer von uns war nicht schon hundert Mal mit diesem Problem konfrontiert? Zum Glück ist es doch aber so, dass bei der Übersetzung von Ratgebern/Broschüren ins Türkische die Zielgruppe, für die unsere Übersetzungen gedacht sind, grundsätzlich in Deutschland lebt und daher mit Begriffen wie "Hauptschule", "Realschule" und "Gymnasium" vertraut ist.

Aus diesem Grund verzichte ich bei Ratgebern und Broschüren schon seit vielen Jahren auf eine Übersetzung dieser Begriffe und umgehe das Problem, indem ich schreibe:

Hauptschule ==> "Hauptschule" adlı temel ortaokul
Realschule ==> "Realschule" ortaokulu (oder "Realschule" adlı Alman ortaokulu)
Gymnasium ==> "Gymnasium" adlı lise üst basamağı oder je nach Kontext auch "Gymnasium" adıyla bilinen lise üst sınıfları oder auch einfach nur "lise", wenn es passt.

In diesem Zusammenhang möchte ich auch auf die Begriffe "ilköğretim" und "ortaöğretim" hinweisen, siehe z.B. TDK:
"ilköğretim" = Birkaç öğretim basamağından oluşan örgün eğitim sisteminin temel bilgi ve becerileri kazandıran sekiz yıllık ilk basamağı
"ortaöğretim" = 1. İlköğretim ile yükseköğretim kurumları arasında yer alan genel okulları, teknik ve meslek okullarını yönetmek görev ve sorumluluğunu yüklenmiş bulunan kuruluş. 2. İlköğretimden sonra öğrenimini sürdürmek isteyen öğrencileri teknik ve meslek alanları da dâhil olmak üzere üniversiteye hazırlamak için planlanan öğretim dönemi, lise, orta tedrisat.

Es gibt jedenfalls keine höchst offiziellen Übersetzungen für Hauptschule, Realschule und Gymnasium, und wenn doch, dann muss ich in den letzten Jahren irgendwas verpasst haben. Hauptsache ist, dass die in Deutschland lebenden türkischen Erziehungsberechtigten genau wissen, wovon die Rede ist, und dies dürfte ja wohl gewährleistet sein, wenn der Übersetzer immer die deutsche Bezeichnung wie z.B. "Hauptschule" oder "Gesamtschule" mit angibt.

Hallo Jon,

danke für dein Feedback! Ja, die hier lebenden Türken wissen ja in der Regel eh schon, um was es dabei geht; dennoch, man versucht eben möglichst genau zu sein. Ich habe übrigens noch was Interessantes im türkischen Wikipedia gefunden:

Temel eğitim (4 yıl) - ilkokul (Grundschule)
İkincil eğitim I (5 - 8 yıl) - ortaokul (Hauptschule), orta dereceli lise (Realschule), yüksek dereceli lise (Gymnasium)
İkincil eğitim II (2 - 3 yıl) - meslek okulları (Berufsfachschule, Fachschule), teknik yüksek okulları (Fachoberschule, berufliches Gymnasium)
Yüksek eğitim - Üniversite (Uni), Yüksekokul (Fachhochschule)

Quelle: Vikipedi - Almanya Türkleri

Das klingt doch auch nicht schlecht, oder?

Da die Schulsysteme in Deutscland und der Türkei unterschielich sind, ist es schwer, diese Begriffe zu übersetzen. Die Erklärung in Wikipedia ist nicht ganz schlecht. Nur "orta dereceli lise" oder "yüksek dereceli lise" macht in Türkisch keinen Sinn. Denn es gab in der Türkei früher folgende Schulen: Grundschule (5 Jahre), mittlere Schule/Mittelschule (3 Jahre) und Hauptschule/Realschule/Gymansium (3 Jahre, alle sind gleich). Jetzt hat man die Grund- und Mittelschulen vereint. In Deutschland gbit es jedoch Grundschule (4 Jahre) und danach die drei unterschiedlichen höheren Schulen.Ich übersetze deswegen Hauptschule, Realschule und Gymansium mit "Lise". Noch eine kleine Information: Ich habe in meinem Lebenslauf früher Grundschule, Mittelschule, Gymansium und Studium geschrieben. Ein Dozent des Bewerbungtrainings hat die Schulen vor dem Studium als "allgemeiner Hochschulabschuluss" zusammengefasst.

ilginize tesekkür ederim