Almanca Türkçe Sözlük Forum

ALINTIDIR:
BİREYSEL VE KURUMSAL DÜZEYDE RANT KOLLAMA

Rant, üretim faktörlerinden toprağın ve diğer kaynakların üretimden aldığı paya denir.
İktisat biliminde rant deyince akla önce "toprak rantı" gelir. Toprağın kıt olmasından dolayı fiyatların artması sonucunda elde edilen değere de "Gerçek rant" denilir.
Rant kollama oldukça geniş bir kavramdır. Monopol kollama, tarife kollama, kota kollama, ihracatta teşvik kollama, lisans kollama gibi faaliyetler bu kavramın içeriğini oluşturur.
Ekonomik faaliyetlerin düzenlenmesi amacıyla devlet tarafından ekonomiye yapılan müdahale suni rant’ı yaratır. Çıkar ve baskı gruplarının devlet tarafından yaratılan "suni rant"ı elde etmek için giriştikleri faaliyetler "rant kollama" olarak adlandırılır. Çıkar ve baskı gruplarının yaptığı lobicilik faaliyetlerinin en önemli amacı, devletten bir ekonomik ve sosyal kazanç transferi elde etmektir.
Ülkemizde rant kollama olayları Cumhuriyet’ten günümüze kadar süregelmiştir.
İncelendiği zaman, özellikle ithal ikamesine dayalı içe dönük bir sanayileşme stratejisinin mevcut olduğu ekonomik dönemlerde lisans kollama ve kota kollama olayları yaygın olarak görülmüştür.
İthal ikamesine dayalı sanayileşme stratejisi yerine, ihracata dayalı sanayileşme ve ithalatın serbestleştirilmesini hedef alan bir dış ticaret politikasının benimsendiği uygulamalara geçildikten sonra, teşvik mevzuatında önemli değişiklikler yapılarak, ihracatı destekleyici yönde kararlar yürürlüğe konulmuştur.
Teşviklerin çok sayıda ve türde olması, teşvik mevzuatının ve hukuksal kurallarının açık ve anlaşılır olmaması, denetim mekanizmasının yeterince işletilmemesi gibi nedenlerden ötürü teşvik uygulamaları zaman içerisinde amacından sapmış ve çeşitli suistimallere konu olmuştur.
Gündemi uzun süre meşgul eden hayali ihracat, ihracatta teşvik tedbirlerinin amacından ne derece saptığının açık bir göstergesidir.
Teşvik tedbirlerinin amacı, özellikle gelişmekte olan ülkelerde ekonomik büyüme ve kalkınma sürecinin hızlandırılması ve piyasa ekonomisine işlerlik kazandırılmasıdır.
Ülkemizde özellikle kalkınmada öncelikli yörelere verilen yatırım teşvik kredilerinin, başka amaçlarla ve başka yerlerde kullanıldıkları tespit edilmiştir. Hayali ihracattan sonra, birde hayali yatırım konusu kamuoyunun gündemine gelmiştir.
Özelleştirme hazırlık çalışmalarında yabancı danışman firmaların yanı sıra bazı yerli firmalarla çalışılmıştır. Ancak bu çalışmalar yürütülürken işçi ve işveren kesimini temsil eden kuruluşlar ve sendikalar, üniversiteler ve diğer uzman kurum ve kuruluşlardan yararlanma ihtiyacı hissedilmemiştir. Yerli ve yabancı firmalara ödenen astronomik rakamlar devlet eliyle nasıl bir rant fırsatı yaratıldığını gözler önüne sermektedir.
Rant kollamanın ortaya çıkmasının nedeni, devletin iktisadi faaliyetleri düzenlemeye ve kontrole tabi tutması veya bazı iktisadi faaliyetler üzerine sınırlamalar getirmesidir. Bu yaptırım, bireysel veya çıkar gruplarının örgütlenerek siyasal iktidarı ve bürokrasiyi etkilemek suretiyle karşılıksız bir gelir transferi elde etme eylemine dönüşmüştür.
Bireysel ve kurumsal düzeyde rant kollama gayretlerinin sosyal maliyeti bütçe maliyetidir.
Rant kollama, doğrudan verimli olmayan bir faaliyettir. Oysa kişiler ve kurumlar doğrudan verimli olan iktisadi faaliyetler sonucunda milli gelire ve milli ekonomiye bir katkıda bulunurlar.
Türkiye’de sektörlerin gelişmesindeki en büyük engel rant ekonomisidir. Rant ekonomisinin önü tamamen kesildiğinde, sektörler işlerine odaklanacaklar ve piyasalar adil rekabet ortamına kavuşacaktır.

Gewinnsuche,
nach Gewinn streben,
Spekulation,

politisches Gewinnstreben (?)
political rent, political rent seeking, political rent seeker (Political Gain)

Rant Kollama: Çıkar ve baskı gruplarının, devlet tarafından suni olarak yaratılmış bir ekonomik rantı elde etmek için giriştikleri faaliyetlere rant kollama denilmektedir. Suni rant bazı ekonomik faaliyetlerin devlet tarafından düzenlenmesi veya ekonomik faaliyetler üzerine sınırlar konulması suretiyle ortaya çıkmaktadır. Rant kollama teorisi bu faaliyetleri teorik olarak modelleştirmiştir. Rant kollama kavramı da suni rantın baskı ve çıkar grupları tarafından elde edilmeye çalışılmasını ifade etmektedir. Rant kollamanın bazı türleri ise şunlardır:
• Monopol Kollama: Devlet tarafından imtiyaz hakkı verilen bir monopolun elde edilmesi için baskı ve çıkar gruplarının girişmiş oldukları faaliyetlerdir.
• Tarife Kollama: Çıkar ve baskı gruplarının yurtiçi piyasada karlarını maksimum düzeye çıkarmak için belirli mal ve hizmetlerin ithalinde yasaklamalar ya da ithalat vergisi konulması için giriştikleri faaliyetlerdir.
• Lisans Kollama: İthalatta tahsisli kotalardan lisans belgesi almak için yapılan lobicilik faaliyetleridir.
• Kota Kollama: İthalatın kota veya kontenjan sistemine tabi olması durumunda bazı kişi ve kurumların global kota ve tahsisli kotaların artırılması girişimleridir.
• Teşvik Kollama: Çıkar ve baskı gruplarının, faizsiz veya düşük faizli krediler, tarımsal ürünler için destekleme alımları, vergi istisna ve muafiyetleri gibi devletten mali yardım elde etmek için yaptıkları faaliyetlerdir.
• Sosyal Yardım Kollama: Ekonomide kişi ve kurumların lobicilik yaparak devletten sosyal gayeli mali yardım elde etme faaliyetleridir.

(politisches) Gewinnstreben in betrügerischer Absicht ???

Yardımların için çok teşekkürler Kantürk! Emeğinden yararlandım!

Rentenstreben («rent seeking»): Politische Aktivitäten zur eigenen Gewinnmaximierung,
welche den gesellschaftlichen Wohlstand vermindern (Tollison 1982). Rentenstreben erfolgt
meistens mittels politischer Nachfrage (Lobbying) nach vorteilhafter Regulierung für das Unternehmen
(z.B.Subventionen, Beschränkung des
Marktzutritts).

anladığım kadarıyla:
rant kollama, devlet politikasının kamu çıkarını değil de özel çıkarları gözetmesi, hükümet içinde lobi faaliyetlerinin oluşması
vs. ve bunlardan doğan olumsuz etkileri yüzeye çıkarmak/anlatmak için kullanılan bir kavram sanırım...

Rant - Rendite

Die umgangssprachliche Variante würde ich im Deutschen mit "Profit" wiedergeben (politischen Profit aus etwas schlagen)...

Rumpf schrieb:

(tu)
Ich halte den Vorschlag für angemessen.
politischen Profit aus etwas schlagen trifft eigentlich genau das, was mit rant kollama gemeint ist.

Hocam, ich danke Ihnen bestens für Ihre Hilfe!

"rant" ile ilgili bendeki bazı kayıtlar:

kapmak=(6.) einheimsen, an sich raffen, zusammenraffen rant kapmak Gewinne (Renditen) einheimsen

kıymak=(Zu 3.) j-n (b-ne) od. et. (bşe) nicht verschonen, sich an jemandem (et.) vergreifen (fig. vergehen, versündigen), an et. (bşe) Raubbau treiben. Bu kenti ellerine geçiren barbarlar, daha fazla rant için kıyılarına, tepelerine kıymışlar... Die Barbaren., die diese Stadt (İstanbul) in ihren Besitz gebracht haben, haben wegen noch mehr Gewinn an ihren Ufern, an ihren Hügeln Raubbau getrieben.

rant=Gewinn m, Rendite f rant elde etmek e-n Gewinn (e-e Rendite) erzielen

rant=rant dağıtımı Gewinnverteilung

rant=siyasi rant elde etmek sich aus e-r Sache (bşden) politischen Gewinn verschaffen

Levent, paylaşım için çok teşekkür ederim.

rant "kollama":

"kollama" denince menfi bir anlam da içeriyor anladığım kadarıyla...

kollamak: warten, lauern (auf), abwarten, abpassen (Gelegenheit, günstigen Zeitpunkt usw.)

kollamak
1. Olmasını, ortaya çıkmasını beklemek, gözetmek
Örnek: Kocamı kıskanıyor, aradan atmak için vesileler kolluyormuş. S. M. Alus
2. Göz önünde tutmak, gözlemek
3. Korumak, gözetmek

Selamlar, iyi pazarlar...